Spring naar inhoud

Onze volkshuisvestelijke bijdrage

Lefier wil de juiste dingen doen voor haar huurders. Zo is onze maatschappelijke waarde het grootst.

Voldoende goede en gevarieerde woningen

Sinds 2021 zet Lefier nog steviger in op voldoende goede en gevarieerde woningen. We streven ernaar dat onze huurders allemaal een huis hebben waar ze trots op zijn. Een woning die bij ze past.

En er valt wat te kiezen: niet alleen standaard voor iedereen hetzelfde. Het enige dat standaard is, is de basiskwaliteit. Pas als die basiskwaliteit zorgt voor het gewenste wooncomfort, kunnen we tevreden zijn. Want dan voelt iedereen zich thuis bij Lefier. We willen daarbij optimaal inspelen op de veranderende woonvragen in de samenleving. Én we luisteren nog meer naar de wensen van onze huurders. Dat maakt ons werk alleen maar beter en leuker.  

Verhuur van woningen

Woonruimteverdeling

Op het gebied van de verhuur van woningen is er in 2021 ook weer veel gebeurd bij Lefier. We zijn nog meer gaan samenwerken met onze collega-corporaties en huurdersorganisaties. In de gemeente Groningen is per 1 september het nieuwe woonruimteverdeelbeleid en urgentiebeleid geïmplementeerd. 

Iets eerder in dat jaar, namelijk op 1 april zijn we ook gestart met het nieuwe toewijzingsbeleid voor de studentenportefeuille en bieden we onze kamers aan op het platform van ROOM, waar meerdere studentenhuisvesters in het land hun kamers aanbieden. Ook blijven we de studenten- en jongereneenheden aanbieden via de website Ghuus. Daar delen we sinds begin 2020 alle beschikbare studenten- en jongereneenheden in de stad Groningen. 

sinds 1 april 2021 staat ons aanbod studentenwoningen op ROOM

Huurderving

In 2021 was het verlies door leegstand ('huurderving') van zelfstandige sociale huurwoningen 1%. Dit is gelijk aan wat we hadden begroot en een vermindering in vergelijking met 2020. De huurderving van vrijesector huur, bedrijfsonroerend goed en parkeren is zelfs lager dan begroot en laten allemaal een daling zien ten opzichte van vorig jaar. Opvallend is de lage huurderving van ons bedrijfsonroerend goed. We hadden 5% begroot, maar die is slechts 0,5%. Een erg mooi resultaat. Alleen de onzelfstandige huurwoningen hebben in 2021 een hogere huurderving dan begroot. Dit is te verklaren door de oplevering van de Acero flat. Studentenhuisvester SSH zou deze eenheden van ons huren, maar dat is niet doorgaan. Er kwamen op dat moment met name door corona minder internationale studenten naar Groningen en onderwijsinstellingen wilden niet voor de leegstand instaan. Wij hebben de verhuur van deze grote studentenflat toen zelf op ons genomen, maar dit heeft wel huurderving met zich meegebracht. Later in het jaar 2021 is de vraag naar woonruimte voor buitenlandse studenten weer fors toegenomen, met als resultaat dat de Studentenhuisvester SSH onze flat met 321 eenheden aan de Kornoeljestraat heeft gehuurd.

Huurderving (% van de totale huursom)

  Begroting 2021 Realisatie 2021
Sociale huurwoning - zelfstandig 1,0% 1,0%
Sociale huurwoning - onzelfstandig 1,0% 3,1%
Vrije sector huurwoning 2,5% 1,9%
Bedrijfsonroerend goed 5,0% 0,5%
Parkeerplaatsen 10,0% 7,6%
TOTAAL 1,1% 1,3%

Passend toewijzen

Wij wijzen bijna al onze woningen 'passend' toe. Dat wil zeggen dat huurders een woning krijgen met een huur die aansluit bij hun inkomen. De landelijke norm is dat 95% van de huurders met recht op huurtoeslag een woning krijgt toegewezen met een passende huurprijs. We streven er naar om de ruimte boven de norm van 95% zo volledig mogelijk te gebruiken. In 2021 hebben we 97,5% van de vrijgekomen sociale huurwoningen passend kunnen toewijzen. In totaal kregen 3.111 sociale huurwoningen en 143 vrijesector woningen een nieuwe huurder.

Toewijzingen woningen in 2021

  onder basishuur basishuur ≤ 442,46 > € 442,46 ≤ € 633,25 > € 633,25 ≤ € 678,66 > € 678,66 ≤ € 752,33 > € 752,33  
Eenpersoonshuishoudens              
onder AOW-grens, inkomen ≤ € 23.725 203 1.389 537 35 3 0 2.167
onder AOW-grens, inkomen > € 23.725 0 47 116 43 30 59 295
boven AOW-grens, inkomen ≤ € 23.650 0 45 80 3 0 1 129
boven AOW-grens, inkomen > € 23.650 0 7 21 8 6 3 45
Subtotaal 203 1.488 754 89 39 63 2.636
               
Tweepersoonshuishoudens              
onder AOW-grens, inkomen ≤ € 32.200 0 41 135 13 0 6 195
onder AOW-grens, inkomen > € 32.200 0 9 29 21 19 52 130
boven AOW-grens, inkomen ≤ € 32.075 0 14 56 4 1 1 76
boven AOW-grens, inkomen > € 32.075 0 3 25 13 2 20 63
Subtotaal 0 67 245 51 22 79 464
               
Drie- en meerpersoonshuishoudens              
onder AOW-grens, inkomen ≤ € 32.200 0 10 55 58 1 0 124
onder AOW-grens, inkomen > € 32.200 0 2 4 9 10 1 26
boven AOW-grens, inkomen ≤ € 32.075 0 0 1 1 0 0 2
boven AOW-grens, inkomen > € 32.075 0 0 0 1 1 0 2
Subtotaal 0 12 60 69 12 1 154
               
Totaal aantal toewijzingen 2021 203 1.567 1.059 209 73 143 3.254

Passend toewijzen per gemeente

  Borger-Odoorn Emmen Groningen Midden-Groningen Stadskanaal Totaal
Huishoudinkomen tot € 40.024 60 811 1.590 323 293 3.077
Huishoudinkomen van € 40.024 tot € 44.655 2 7 5 3 1 18
Huishoudinkomen vanaf € 44.655 1 2 5 5 3 16
Subtotaal 63 820 1.600 331 297 3.111
% toewijzingen tot € 40.024 95,2% 98,9% 99,4% 97,6% 98,7% 98,9%

Passend toewijzen per inkomensgroep 2021

Passend toewijzen sociale huurwoningen (huurprijs ≤ € 752,33) in 2021        
Type huishouden Huishoud-inkomen per jaar ≤ Aanvangshuurprijs bij toewijzing (€)    
    ≤ € 633,25 ≤ € 678,66 ≤ € 752,33
Passend toegewezen        
Eenpersoons < AOW-grens  € 23.725  1.886 35 3
Tweepersoons < AOW-grens  € 32.200  176 13 0
Drie- en meerpersoons < AOW-grens  € 32.200  65 58 1
Eenpersoons > AOW-grens  € 23.650  125 3 0
Tweepersoons > AOW-grens  € 32.075  70 4 1
Drie- en meerpersoons > AOW-grens  € 32.075  1 1 0
Totaal   2.323 114 5
         
Eenpersoons < AOW-grens  € 23.725  98,0% 2,0%  
Tweepersoons < AOW-grens  € 32.200  93,1% 6,9%  
Drie- en meerpersoons < AOW-grens  € 32.200  99,2%   0,8%
Eenpersoons > AOW-grens  € 23.650  97,7% 2,3%  
Tweepersoons > AOW-grens  € 32.075  93,3% 6,7%  
Drie- en meerpersoons > AOW-grens  € 32.075  100,0%   0,0%
Totaal   97,5%   2,5%

Verkoop van woningen

Je kunt bij Lefier ook een huis kopen. En we verhuren bedrijfsruimten en vrije sector huurwoningen. De extra inkomsten die we hiermee verdienen, zetten we in om onze huurwoningen goed en betaalbaar te houden.

We verkopen zowel DAEB- als niet DAEB-woningen, oftewel zowel sociale woningen als vrije sector woningen.

Verkoop van DAEB-woningen

In de begroting van 2021 hielden we rekening met de verkoop van bijna twee keer zo veel DAEB-woningen als in 2020. Om precies te zijn 121 tegenover de 64 van 2020. Uiteindelijk hebben we 108 DAEB-woningen verkocht, iets minder dus dan begroot. De belangrijkste reden: in bepaalde gemeenten kwamen er te weinig woningen leeg met het voor verkoop vereiste energielabel. In de meeste gemeenten hebben we de woningen verkocht met energielabel C of beter, conform de prestatieafspraken. 

Toch was de opbrengst van de verkoop van DAEB-woningen wat hoger dan begroot, namelijk 20,0 miljoen euro t.o.v. de 18,4 miljoen uit de begroting. De gemiddelde verkoopprijs per woning was namelijk een stuk hoger. 

Verkoop van niet-DAEB woningen

Voor onze niet-DAEB-portefeuille is het beleid dat we maar in beperkte mate verkopen; we gaan uit van het optimaliseren van het rendement. In 2021 hebben we acht niet-DAEB-woningen verkocht, iets minder dan de tien die begroot waren. We verkochten ook een object in de categorie bedrijfsonroerendgoed, bestaande uit drie verhuureenheden.    

De opbrengst van de verkoop van niet-DAEB woningen was nagenoeg gelijk aan het bedrag uit de begroting, namelijk 3 miljoen euro. 

Grondposities

Lefier bezat begin 2021 46 grondposities. Drie van die grondposities zijn bedoeld voor onze toekomstige projecten. Op de overige locaties zien we geen mogelijkheden om sociale huurwoningen te ontwikkelen; die willen we dus het liefst verkopen. In 2021 hebben we tien grondposities verkocht, voor een totaalbedrag van ruim 1,6 miljoen euro. 

Aankopen en terugkopen

In 2021 hebben we vier woningen aangekocht in Hoogezand. Het ging om woningen die al jarenlang bij ons in beheer waren, maar in eigendom bij collega-corporatie Actium. Daarnaast hebben we zes woningen teruggekocht in het kader van de regeling voor starters 'Koopgarant'. Met andere woorden: eerder verkocht met terugkoopverplichting. Twee van deze woningen hebben we op de vrije markt doorverkocht, vier woningen zijn weer beschikbaar als sociale huurwoning van Lefier. 

Goed onderhoud

Planmatig onderhoud

Om de kwaliteit van onze huurwoningen op peil te houden, investeren we ieder jaar flink in het onderhouden van onze woningvoorraad. Bij het (groot) gepland onderhoud van ons woningbezit, ligt de focus op technische instandhouding van de schil van het gebouw en de gebouwgebonden installaties. Dit planmatig onderhoud (of PO) bestaat uit een aantal posten, waaronder de opgave 'Regulier planmatig onderhoud'. Voor 2021 hadden we € 23,4 miljoen begroot. Het merendeel hebben we ook echt kunnen uitvoeren. Een bedrag van ca € 1,3 miljoen aan planmatig onderhoud hebben we moeten doorschuiven naar begin 2022, vooral vanwege de coronamaatregelen en omstandigheden in de markt, zoals lange levertijden, de beschikbaarheid van uitvoerende partijen en personeel.   

Naast het reguliere planmatig onderhoud zijn er nog een paar vaste posten. Namelijk onze onderhoudsbijdrage voor de VvE-complexen die beheerd worden door derden en onze opgave voor contractonderhoud. Bij het contractonderhoud gaat het om vaste contractafspraken voor onderhoud aan liften, cv-ketels en andere onderdelen van installaties. Per saldo is daar een bedrag van circa € 3,2 miljoen mee gemoeid. 

In 2021 zijn we begonnen met een project om Keukens, Badkamers en Toiletten (KBT’s) vanaf 1 januari 2022 planmatig uit te voeren. Dit is een beleidswijziging geweest. In de voorbije jaren werden deze vervangingen alleen bij mutatie of op klacht uitgevoerd. Het project loopt: de eerste complexen zijn technisch opgenomen en we hebben marktpartijen gekozen om met de uitvoering te starten, begin 2022.  

Planmatig onderhoud telt mee voor de score op klanttevredenheid, het is een onderdeel van de KWH-meting. Met een 7,4 haalden we een ruime voldoende. Hiermee voldoen we aan de norm van KWH. Die 7,4 is net iets onder het landelijk gemiddelde van 7,5 - er is dus nog ruimte voor groei.  

Dagelijks onderhoud

In 2021 hebben we bijna net zo veel reparaties gedaan als in 2020. Dit gaat om ruim 59.000 reparaties. In 2021 kwam ongeveer één op de vijf reparatieverzoeken via het digitale klantportaal binnen. In de periode januari t/m medio maart en wederom vanaf medio december was het in verband met een harde lockdown als gevolg van corona niet mogelijk om online reparatieverzoeken in te dienen. We voerden in die periode alleen urgente en spoedreparaties uit. Gemiddeld over het afgelopen jaar zijn 15% van de reparatieverzoeken via het digitale klantportaal binnengekomen. 

We zien bij dagelijks onderhoud in vergelijking met 2020 een stijging van de kosten. De belangrijkste oorzaken zijn een toename van het vervangen van keukens, badkamers en toilet (deze KBT’s gaan vanaf 2022 mee in het planmatig onderhoudsproces), een forse prijsstijging van zowel de kosten van reparaties als ook bij mutatieonderhoud.

Positief is de ontwikkeling van de klantwaardering op reparaties en nieuwe woning (mutatie). De waardering is in vergelijking tot 2020 voor beide met 0,2 punt gestegen naar een 7,5 respectievelijk 7,3. 85% van onze huurders is tevreden over de reparaties.

In één van onze regio's hebben wij onderzoek laten doen naar de samenwerking met één van onze onderhoudspartners. De aanleiding hiervoor was een ongewenste situatie. Uiteindelijk heeft dit geleid tot een vertrouwensbreuk in de samenwerking. Ingaande 4 maart 2022 is deze samenwerking formeel stopgezet. 

Door het proces van dagelijks onderhoud meer centraal te gaan organiseren (vanaf 1 maart 2022 één team dagelijks onderhoud), en het voeren van een project om het proces slimmer en beter uit te voeren, willen we onze resultaten en beoordeling door huurders nog verder verbeteren.

Fonds klein onderhoud

Eind 2020 begonnen we met het maken van uniform beleid op het terrein 'Fonds Klein Onderhoud', ook wel 'serviceonderhoud' genoemd. Dit fonds heeft als doel huurders zoveel mogelijk te behoeden voor onverwachte uitgaven. Huurders kunnen hier vrijwillig lid van worden en daarmee kunnen we de verantwoordelijkheid voor klein onderhoud, die normaal bij de huurders zelf zou liggen, van de huurders overnemen. In feite komt het neer op een verzekering voor onverwachte uitgaven aan de woning.

De uitgangspunten van dit nieuwe beleid hebben we in nauwe betrokkenheid met de huurdersorganisaties opgesteld. Halverwege 2021 waren we zover dat zowel directie als de huurdersorganisaties met het beleid konden instemmen. Afgesproken is 2022 te gebruiken om het beleid te implementeren, omdat er op ICT-gebied veel zaken moeten worden ingericht, zodat we het nieuwe beleid in 2023 in kunnen laten gaan.

Zelf aangebrachte voorzieningen (ZAV)

Als het maar enigszins kan, willen we onze huurders de ruimte geven om van hun huis een thuis te maken. Alle zelf uitgevoerde aanpassingen en veranderingen aan de woning die niet onder tijdelijke, weer mee te verhuizen woninginrichting vallen, noemen we 'zelf aangebrachte voorzieningen', afgekort ZAV. In 2021 hebben we over die ZAV nieuw beleid vastgesteld, waarmee we naast een aantal verduidelijkingen rond begrippen en werkwijze ook een aantal voorzieningen toestaan zoals een overkapping of een aanvraag voor een stenen aanbouw. Dat beleid kwam tot stand in co-creatie met de huurdersorganisaties van Lefier. 

Veilig wonen

We vinden dat onze huurders moeten kunnen rekenen op een veilige woning. Dat is een vanzelfsprekende vereiste. Hoe zorgen we daarvoor in de praktijk? We voldoen op zijn minst aan de geldende Wet- en Regelgeving op het gebied van veiligheid en waar nodig passen we het veiligheidsniveau aan de doelgroep aan. Als blijkt dat huurders zich toch zorgen maken over de veiligheid van hun huis, moeten zij zich meteen gehoord voelen. Zij kunnen dit altijd aankaarten bij Lefier. 

Terugblik op 2021

Net als in 2020 hadden we in 2021 te kampen met de gevolgen van de coronapandemie. Hier en daar leidde dit tot een kleine vertraging in de uitvoering van onze taken, ook als het gaat over de veiligheidsdossiers. Gelukkig heeft die vertraging vooralsnog nergens geresulteerd in een aantoonbaar verhoogd risico. 

Om meer focus op veiligheid te bereiken, hebben we in 2021 drie 'projectleiders veiligheid' aangesteld. Speciaal voor de zwaardere veiligheidsdossiers. Elk van deze projectleiders coördineert een eigen onderwerp: aardbevingen/constructieveiligheid, brandveiligheid en asbest. Ook de minder zware dossiers hebben we toegewezen aan één van deze nieuwe projectleiders, zodat iedereen weet dat voor elk veiligheidsonderwerp een vast aanspreekpunt is binnen de organisatie.

Sinds 10 juli 2021 is de subsidieregeling woningcorporaties aardbevingsgebied Groningen van kracht. Deze regeling voorziet in de mogelijkheid voor woningcorporaties om subsidie aan te vragen voor tegemoetkoming van hun huurders en voor verduurzaming, onderhoud en verbetering van hun bezit in het aardbevingsgebied. Van het totaal beschikbare bedrag ad € 135 miljoen, heeft Lefier € 29,5 miljoen aangevraagd. Inmiddels heeft Lefier hiervan € 10,1 miljoen ontvangen Het overige ontvangt Lefier in tranches in 2022 en 2023. In het najaar van 2021 heeft Lefier haar huurders (bijna 6.000) in het aardbevingsgebied conform de regeling 750 euro tegemoetkoming uitbetaald. Het overige subsidiegeld staat ter beschikking voor projecten in de gemeente Midden-Groningen en de meest oostelijke wijken van de Stad Groningen. 

Vooruitblik naar 2022
In 2022 treedt de nieuwe organisatie in werking en daarmee de verbeterde positie van het thema veiligheid. Samen met de ontwikkeling tot een data-gedreven organisatie en de intensievere samenwerking tussen de verschillende (onderhouds-)afdelingen proberen we om een verstevigde grip op de veiligheidsdossiers te bewerkstelligen. Door preventief te handelen kunnen we incidenten voorkomen.

Naar aanleiding van de problemen die er waren met balkons van woningen aan de Westindischekade in Groningen, hebben we een programma uitgevoerd op de zogenaamde 'uitkragende' balkons. Dit onderzoek is in 2021 afgerond. Daarbij moesten we vaststellen dat er ook gebreken aanwezig zijn bij niet-uitkragende balkons. Daarom leggen we in 2022 de focus ook op de niet-uitkragende balkons.

Het aardbevingsgebied

Kr8-corporaties

Om tot een samenhangende, met elkaar afgestemde portefeuillestrategie te komen, bundelen de samenwerkende corporaties in het aardbevingsgebied in Groningen de krachten in 'De kracht van acht (KR8)'. In 2021 is de vaststelling van die strategie afgerond. In aanvulling op onze huidige plannen zijn we in de eerste 5 jaar terughoudend met de verkoop van woningen. Vanaf het 6e jaar nemen we vervangende nieuwbouw (dus inclusief sloop) op in onze strategie. We gaan vanaf 2023 extra woningen versterken en verduurzamen. We hebben afgesproken om als Kr8-corporaties geen tegengesteld beleid te gaan uitvoeren bij het realiseren van onze eigen doelstellingen. 

BATCH 1581

We hebben in het afgelopen jaar geringe vooruitgang geboekt in onze versterkingsopgave. Voor de woningen van Lefier die vallen in de Batch 1581 (de groep van 1581 woningen die vanuit het oude versterkingsprogramma van de NCG al geïnspecteerd zijn, inclusief versterkingsadviezen) is een besluit genomen over de aanpak. Het proces om met de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) tot concrete afspraken over de aanpak van de woningen in die batch te komen, verloopt moeizaam. Maar we verwachten wel dat de NCG in 2022 duidelijk maakt binnen welke voorwaarden we de sloop/nieuwbouwopgave van de 104 woningen in Slochteren en Schildwolde kunnen oppakken. Het voorstel van Lefier hoe we de opgave willen aanpakken is door de NCG intern geaccordeerd. Het ministerie BZK heeft op basis van het voorstel van Lefier de ministeriele regelingen op bepaalde punten aangepast. Het wachten is nog op de noodzakelijke schriftelijke toezeggingen van de NCG over onze aanpak van het project. 

Bestuursakkoord 

Het sluiten van de overeenkomst 'Bestuursakkoord november 2020' tussen gemeenten en het rijk moet gaan zorgen voor een versnelling van de beoordeling van woningen die vallen binnen het versterkingsgebied. Met de nieuwe beoordelingsmethode 'typologieaanpak' worden woningen niet langer individueel beoordeeld, maar op basis van bouwsystemen. Een eigenaar die al een versterkingsadvies heeft, kan kiezen voor een herbeoordeling. Aan de keuze voor een herbeoordeling hangt, afhankelijk van de regeling waaronder de woning valt, bovendien een compensatie tussen €17.000,- en €30.000,- per woning.

Voor Lefier betekent deze nieuwe manier van beoordelen maatwerk en extra druk op ons werkapparaat; we kunnen nu een afweging maken op woningniveau en niet meer alleen op gebiedsniveau.  

De opgave is complex. De algemene opinie over de resultaten die met name met de overheid zijn bereikt zijn tot nu toe niet positief. Bij Lefier werken we binnen de mogelijkheden die we hebben hard om de ingrijpende opgave een succesvol vervolg te geven. Samen met de inwoners van het gebied, de gemeente en de NCG. 

Schadeafhandeling IMG

Voor het schadeherstel in het aardbevingsgebied zagen we aanvankelijk in 2021 een terugtrekkende beweging van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG), dat de schademeldingen afhandelt. Het IMG heeft nieuwe kaders afgekondigd vanaf 1 juli 2021, na het verschijnen van een nieuw onderzoeksrapport van TNO. Gevolg: de contouren van het aardbevingsgebied worden kleiner en gemelde schades worden minder snel toegekend. 

De laatste vier maanden van 2021 zien we wel dat het IMG weer 'redelijk en billijk' omgaat met gemelde schades. We merken nog wel dat gemelde schades soms om discutabele reden afgewezen worden. Dat zorgt voor discussies tussen Lefier en het IMG, met wisselende uitkomsten. Vanaf september 2021 gaat een deskundige van het IMG langs de gemelde bevingsschades. Dit leidt weliswaar tot minder werkdruk bij Lefier, maar het roept ook meer vragen op van huurders over de status van hun melding. Begin november hebben we een mijlpaal bereikt: een bedrag van € 25 miljoen voor gemelde schades, bereikt in de laatste 7 jaar. 

Aantal Schademeldingen   2018 2019 2020 2021
Totaal aantal schademeldingen    132   694   1.243   1.315 
-waarvan geaccepteerd    86   479   1.060   917 
-waarvan niet in behandeling/geen schade          177 
-nog in behandeling/te behandelen    46   215   183   221 
ontvangen vergoeding(x€ 1.000)    446   3.177   8.447  9.844

Nieuwbouw en sloop van woningen

Nieuwbouw

Voor 2021 hadden we de oplevering van 457 nieuwbouwwoningen gepland. Daar zitten we fors boven, met een realisatie van 804 woningen! Dat komt vooral door het versneld opleveren van de 321 wooneenheden in de Kornoeljeflat in Groningen, na een transformatie van het gebouw. De in 2021 opgeleverde woningen zijn mooi verspreid over ons totale werkgebied: namelijk in Groningen, Emmen, Musselkanaal en Hoogezand. Als voorbeeld zien we hierboven nieuwbouw in Musselkanaal en hieronder een project in Emmermeer te Emmen.

De studentenflat aan de Kornoeljestraat in Groningen is na een grondige metamorfose in het afgelopen jaar klaar. De flat kreeg na een prijsvraag onder bewoners de naam Cornus.

Sloop van woningen

De geplande sloop van 24 eenheden in 2021 is volgens planning gerealiseerd. Het gaat om de complexen Midscheeps in Groningen en de 2e fase van Meridiaan in Klazienaveen. Deze huurwoningen hebben we gesloopt om plaats te laten maken voor toekomstige nieuwbouw van Lefier.

Aan de Meridiaan in Klazienaveen gingen vorig voorjaar twee verouderde woongebouwen plus tien garages tegen de vlakte.

Sloop van woningen in Klazienaveen.

Onze vastgoedportefeuille onder de loep

In 2021 hebben we onze portefeuillestrategie geactualiseerd. De komende 10 jaar gaan we ruim 1 miljard euro investeren in ons vastgoed. Zo realiseren we onze doelen voor beschikbaarheid, betaalbaarheid, duurzaamheid en kwaliteit. Vanuit het nieuwe ondernemingsplan zijn een paar punten aan de portefeuillestrategie toegevoegd: 

  • Kwaliteit bestaande voorraad: we hebben in de begroting investeringsruimte opgenomen om de komende jaren versneld te investeren in de kwaliteit van keukens, badkamers en toiletten. 

  • Beschikbaarheid: om tegemoet te komen aan de grote vraag naar sociale huurwoningen, hebben we extra investeringsruimte opgenomen voor nieuwbouw. 

  • Wijkvernieuwing: we zetten niet alleen in op kwaliteitsverbetering van onze woningvoorraad, we faciliteren ook vernieuwing op wijkniveau. Daarom nemen we extra investeringsruimte op voor sloop en nieuwbouw.

  • Duurzaamheid en dienstverlening: we nemen meer investeringsruimte op voor kleinschalige en laagdrempelige energiemaatregelen. Zoals het plaatsen van zonnepanelen. 

De komende jaren gaan we gemiddeld € 100 miljoen per jaar investeren in nieuwbouw, verduurzaming en kwaliteitsverbetering. Daarnaast gaan we gericht verkopen en slopen.

Investeringen Aantal
Nieuwbouw 3000
Sloop 1450
Verkoop 1000
Verduurzaming 6900
Woningen voorzien van zonnepanelen 10000

We steken veel energie in het initiëren van nieuwe projecten. Dat noemen we ook wel onze ‘investeringspijplijn’. Op die manier hebben we in 2021 zo'n 1.200 woningen kunnen toevoegen aan onze projectenportefeuille. Daarnaast zetten we stevig in op de verduurzaming van ons bezit en de vernieuwing van het interieur van onze woningen. In onderstaande grafiek zien we dat we meer in de pijplijn hebben opgenomen dan de opgave voor de eerste drie jaar.

Eind 2021 namen we het besluit om in 2022 op nog eens 1.000 woningen zonnepanelen te plaatsen. De voorbereiding op vervanging van keukens, badkamers en toiletten (KBT's) is in volle gang: voor 2022 hebben we de ambitie om in totaal 700 KBT’s te vervangen. 

  Opgave Pijplijn
Nieuwbouw 900 900
Sloop 435 521
Verduurzaming 2070 3524

De pijplijn inzake verduurzaming is meer gevuld dan de jaarlijkse opgave omdat de verwachting is dat vanuit de pijplijn bepaalde projecten (nog niet bekend welke) zullen gaan vertragen.

Marktwaarde vastgoed

Het woningbezit van Lefier is verspreid over een groot werkgebied. Verdeeld over vijf verschillende gemeentes en twee provincies. In regio's met aardbevingsproblematiek en in stedelijke gebieden met een grote druk op de woningmarkt. Maar ook op plekken waar de vraag naar woningen juist aan het afnemen is. Wij stellen de waarde van onze vastgoedportefeuille vast aan de hand van volledige taxaties op complexniveau. Dit proces sturen we centraal aan; de uitvoering gebeurt binnen het assetmanagement. 

Ontwikkelingen op de vastgoedmarkt, zoals de stijging van de prijzen van koopwoningen, hebben ook gevolgen voor de waarde van onze vastgoedportefeuille. Eind 2021 bedroeg de totale waarde ruim € 3.802 mln. Dat is 19,8% hoger dan een jaar eerder. In het hoofdstuk financiën gaan we nader in op de marktwaarde van ons woningbezit.

Ons woningbezit

Lefier heeft 33.774 verhuureenheden, waarvan we er 28.488 verhuren als woning. Ons aanbod is heel divers: huizen, appartementen en studentenkamers, maar ook commercieel vastgoed, bergingen en parkeerplaatsen. De verhuureenheden hebben adressen in twee provincies (Groningen en Drenthe) en vijf gemeenten: Groningen, Midden-Groningen, Stadskanaal, Borger-Odoorn en Emmen.

Het bezit van Lefier naar huurklasse en gemeente

Woningen(incl studenteneenheden) Totaal 1. Goedkoop 2. Betaalbaar 3. Duur tot huurtoeslaggrens 4. Duur boven huurtoeslaggrens
    t/m 442,46 442,47 t/m 678,66 678,67 t/m 752,33 boven 752,33
Borger-Odoorn 1.169 270 888 4 7
Emmen 9.406 2.228 6.973 92 113
Groningen 6.448 1.689 4.203 153 403
Groningen(studenteneenheden) 3.107 3.037 64   6
Midden-Groningen 4.467 1.189 3.186 68 24
Stadskanaal 3.891 870 2.911 37 73
Totaal 28.488 9.283 18.225 354 626
           
           

Samen verduurzamen

Verduurzamen zien we bij Lefier niet als een verplichting, maar als een verrijking! We vinden het als maatschappelijke organisatie belangrijk om hier onze bijdrage aan te leveren. Niet alleen versnellen we het verduurzamen van onze woningen. Ook de manier waarop wij ons werk doen, gaan we duurzaam inrichten en uitvoeren. Want duurzaamheid zit in alles, niet alleen in bouwen of verbouwen. 

Energielabels per gemeente per 31-12-2021

(zelfstandige woningen)

Energielabel Borger-Odoorn Emmen Groningen Midden-Groningen Stadskanaal Totaal
A+ en beter 22 164 26 96 22 330
A 257 2.366 3.259 1.007 909 7.798
B 140 1.760 842 871 866 4.479
C 394 2.619 2.421 1.129 845 7.408
D 140 1.312 1.400 726 507 4.085
E 105 739 1.042 480 444 2.810
F 70 267 246 126 180 889
G 41 179 319 32 118 689
Totaal 1.169 9.406 9.555 4.467 3.891 28.488

Label A verduurzaming

In 2021 hebben we 494 woningen verduurzaamd, onder andere in de gemeenten Groningen en Midden-Groningen. We hebben met vier vaste partners een proces op gang gebracht om in 'treintjes' door het werkgebied van Lefier ons woningbezit te verduurzamen naar label A. Dankzij deze manier van werken in een bouwstroom kunnen we grote stappen maken. Gemiddeld gaan we per jaar 750 woningen verduurzamen.

Verduurzaamde woningen in de Groningse wijk Paddepoel

Zonnepanelen

We zijn een raamcontract aangegaan met een vaste partij om ieder jaar 1.000 woningen van zonnepanelen te voorzien. In 2021 hebben we dat al gedaan bij 950 woningen. 

Verduurzaming bij planmatig onderhoud

In de uitvoeringsopgave van ons planmatig onderhoud hebben we verduurzamingsmaatregelen toegevoegd. Zo vervangen we bij regulier schilderwerk meteen het nog aanwezige enkel glas door energiezuiniger dubbel glas. Bij vervanging van daken brengen we dakisolatie aan. Als er ergens al dakisolatie is, maar niet zwaar genoeg, dan vervangen we de bestaande isolatie door nieuwe.

Verduurzaming op aanvraag

In 2021 hebben we beleid vastgesteld om individuele aanvragen van huurders op het gebied van duurzaamheid te kunnen bedienen. Het gaat hierbij om aanvragen voor zonnepanelen, het vervangen van de cv-ketel of het plaatsen van dubbel glas. We bekijken bij zo'n aanvraag onder andere of de woning niet op korte termijn al wordt aangepakt. De proces en werkafspraken worden in 2022 verder geïmplementeerd. We verwachten dat we in 2022 de eerste huurders, die ons vragen om hun huurwoning te verduurzamen, goed kunnen bedienen.

Grip op woonlasten

Lefier wil dat huurders na het betalen van de huur voldoende geld over houden om van te leven en om mee te kunnen doen aan de samenleving. Daarbij kiezen we voor een brede woonlastenbenadering. Zo zetten we in op de verduurzaming van woningen, om in positieve zin bij te dragen aan de woonlasten van onze huurders. We maken ons sterk voor het voorkomen van betaalproblemen, door inzicht en maatwerk. En door huurders bewust te maken van allerlei financiële regelingen en voorzieningen, leveren we ook een bijdrage aan de inkomenskant.  

Huurbeleid 2021-2023

Na een evaluatie van ons huurbeleid in 2020 hebben we deze in 2021 herijkt. In het nieuwe beleid zijn we uitgegaan van vier uitgangspunten:

  • De betaalbaarheid blijft nu en op de lange termijn gewaarborgd voor onze doelgroepen.
  • Er is een duidelijke relatie tussen prijs en kwaliteit.
  • Het huurbeleid is uitvoerbaar én uitlegbaar.
  • De investeringscapaciteit van Lefier blijft intact.

We hebben de gewenste verdeling bepaald van het aantal woningen per huurprijsklasse in 2030.  Daar gaan we de komende jaren op sturen. Hiermee laten we de woonquotebenadering los.

Jaarlijkse huurverhoging

In 2021 hebben we geen huurverhoging toegepast voor onze sociale huurwoningen. Omdat de Tweede Kamer een motie heeft aangenomen om de huren in 2021 te bevriezen. Deze huurbevriezing gold voor bijna alle huurders van Lefier, behalve de huurders die een vrijesectorhuurwoning huurden. Ook garages, bergingen en bedrijfsruimten vielen erbuiten. Deze kregen net als de woningen in de vrije sector, een huurverhoging van maximaal inflatie volgend (1,4%).

Ook heeft een groep huurders een eenmalige huurverlaging gekregen. Het gaat hier om bijna 1.400 huurders die konden aantonen dat zij een te laag inkomen hadden voor de huurwoning die zij huurden. 

Huurachterstanden

Om huurachterstanden te voorkomen willen we zo vroeg mogelijk met huurders in contact komen als er betalingsproblemen zijn. Op kantoor, aan de telefoon of bij de huurder thuis. In zo'n gesprek zoeken we samen met de huurder naar een passende oplossing. Het proactief contact zoeken met huurders hebben we ook in 2021 doorgezet. 

Afgelopen jaar is het percentage huurachterstand van onze huurders gedaald van 1,3% in 2020 naar 1,2% in 2021 (gemeten in procenten van de totale huuropbrengst van sociale huurwoningen). Aan het begin van 2021 hoopten we nog op een daling naar 1%, maar dat is niet gelukt. De huurachterstand bij vrije sector woningen en bedrijfspanden lag in 2021 hoger dan begroot, maar is in vergelijking met 2020 wel gedaald, namelijk van 3,6% naar 2,6%.

Ook het aantal huurders met een betalingsachterstand is gedaald. In 2020 waren dit er nog 1.523 en in 2021 zijn dit er 1.314. Een daling van zo'n 14%. Het aantal betalingsregelingen is sterk afgenomen (-29%). Het aantal deurwaardersdossiers is gelijk gebleven.

Samenwerking in de preventieve aanpak van armoede

Ook in 2021 investeerden we lokaal in de samenwerking met onze sociale partners. Mooie voorbeelden zijn de VoorzieningenWijzer en de samenwerking met sociale teams van de gemeente en preventiemedewerkers van de kredietbanken. In 2021 is in de gemeente Groningen het besluit genomen om de VoorzieningenWijzer voort te zetten. Alleen in de gemeente Emmen werken we nog niet met de VoorzieningenWijzer, maar we hopen dit in 2022 ook in deze gemeente te kunnen inzetten. We hebben met gemeenten en nutsbedrijven verder gewerkt aan afspraken op het gebied van 'vroegsignalering'. Vroeg signaleren kan voorkomen dat mensen later nog dieper in de schulden belanden.

Naast dat we met ons nieuwe huurbeleid inzetten op betaalbaarheid, blijven we ons ook inzetten op voorlichting, preventie en een klantgericht incassoproces. Als een huurder toch betalingsproblemen ervaart, leveren we maatwerk. Zo spreken we een passende betalingsregeling af, gaan we op huisbezoek en brengen samen met onze maatschappelijke partners in kaart welke inkomensondersteuning de gemeente kan leveren. 

Ontruimingen op grond van huurachterstand

In 2021 hebben we in totaal 35 woningen ontruimd, waarvan 28 op grond van huurachterstand. Dit zijn er drie meer dan het voorgaande jaar. Er is veel inzet gepleegd door medewerkers van de afdeling bewonerszaken en incasso om deze ontruimingen te voorkomen. Maar bij veel van deze ontruimingen was al sprake van een langdurig terugkerende huurschuld. Ook was in meerdere gevallen sprake van complexe psychosociale en psychiatrische problematiek. Met financiële moeilijkheden en overlast als gevolg. In dit soort gevallen wordt in overleg met verschillende partijen besloten om toch over te gaan tot een ontruiming. 

Samen werken aan sterke wijken

Lefier werkt aan wijken en buurten, waar mensen zich prettig, veilig en thuis kunnen voelen. In buurten en wijken komen onze opgaven concreet bij elkaar. Daarom kiezen we voor een gebiedsgerichte aanpak, waarbij we mét bewoners en andere (partner)organisaties, zoals zorg- en welzijnsorganisaties, gemeenten, brandweer en politie, samenwerken aan leefbare buurten. Alles wat de leefbaarheid ten goed kan komen, stimuleren we actief. En dreigt het de verkeerde kant op te gaan met de leefbaarheid, dan pakken we het probleem aan. 

Lefier wil overkomen en handelen als een soort 'buurman' dichtbij huis. Om dat te bereiken willen we heel bewust zichtbaar zijn in de wijk. 

Leefbaarheid

Het werken aan leefbare wijken en buurten is voor veel van onze medewerkers dagelijkse kost; het zit verweven in hun takenpakket. In onze basisdienstverlening op het gebied van leefbaarheid onderscheiden we drie onderdelen:

1. schoon, heel en veilig,

2. woonmaatschappelijk werk,

3. kleinschalige infrastructuur.

Wat betekende dat voor 2021? Elk gebiedsteam heeft in in de loop van het jaar een uitvoeringsplan gemaakt, met input van lokale partners. In dat plan omschrijven we steeds wat we dat jaar voornemens zijn te doen op het gebied van leefbaarheid.

Leefbaarheidsevent

Op 9 november 2021 organiseerden we een leefbaarheidsevent, samen met verschillende stakeholders. Een mooi moment om met elkaar in gesprek te gaan over leefbaarheid in de wijk. En over de vraagstukken die daarbij voor ons komen kijken.

Leefbaarheidsbeleid

In 2021 hebben we een nieuw leefbaarheidsbeleid vastgesteld en zijn we gestart met de implementatie. We zijn begonnen om de procedure bij overlast verder te digitaliseren. Zo krijgen we beter zicht op de lopende dossiers en werken we meer proactief om de duur van de overlast te verkorten. Ook gaan we een 'leefbaarheidsapp' gebruiken. Met deze app kunnen we beter monitoren wat er op het gebied van sociaal beheer speelt in onze wijken. Dat helpt ons bij het bepalen van de juiste interventies bij (dreigende) overlast en het draagt bij aan een gebiedsgerichte aanpak.

Ontruimingen op grond van woonoverlast of woonfraude

In 2021 ontruimden we twee van onze woningen vanwege hennep en/of harddrugs. Verder hebben we drie woningen ontruimd vanwege zware overlast en twee woningen in verband met woonfraude. Met zeven ontruimingen blijven we ruim onder de norm van tien die we ons vooraf gesteld hadden. 

Leefbaarheidsuitgaven

In 2021 hebben we conform de begroting 3,9 miljoen euro aan leefbaarheid uitgegeven. Omgerekend per sociale huurwoning is dat zo'n 142 euro.

Ongeveer twee derde van het totale bedrag dat we spenderen aan leefbaarheid gaat naar de loonkosten van medewerkers die zich dagelijks inzetten om de leefbaarheid in wijken en buurten te verbeteren. Denk hierbij aan bijvoorbeeld onze wijkbeheerders, de medewerkers bewonerszaken en bewonersparticipanten. Het overgebleven derde deel van de kosten ging naar het uitvoeren van projecten die de leefbaarheid in onze woonbuurten bevorderen. 

Leefbaarheidsactiviteiten

Hoewel de uitvoering van voorgenomen leefbaarheidsactiviteiten door corona iets achterbleef bij onze ambities, hebben we in 2021 toch weer veel bereikt. Zo hebben we in Stadskanaal bijgedragen aan kunst op straat dankzij muurschilderingen op vijf van onze flats. In Emmen speelden we met huurders een 'Serious Game', gericht op het verbeteren van hun betrokkenheid bij de eigen buurt en om samen mooie ideeën te bedenken voor een gemeenschappelijke binnentuin. In Groningen hebben we in co-creatie met de gemeente en een initiatiefgroep van bewoners het Caspomorpark gerealiseerd. De initiatiefgroep heeft zelf geholpen met de aanplant, heeft een regenton gewonnen voor de bewatering en heeft plantenbakken met regels laten maken bij de ingang van de parken. Ook zijn er jeu de boules banen gerealiseerd en komt er nog kunst, vogelhuisjes en egelkasten. Een fijne ontmoetingsplek voor bewoners.

Daarnaast organiseerden we in diverse wijken opruimacties, of extra plekken voor fietsen en scootmobiels. Ook hebben we huurders weer gebruik laten maken van de Voorzieningenwijzer of budgettrainingen en hebben we met gemeenten samengewerkt op het gebied van vroegsignalering van (problematische) schulden.

Verder heeft Lefier een wedstrijd georganiseerd, onder de noemer 'Heel Lefier Tuiniert!' Een mooie manier om onze huurders bewuster te maken over onderwerpen als klimaat en biodiversiteit. Ook ontwikkelden we een voorlichtingscampagne over brandveiligheid, vooral bedoeld om het gedrag van huurders te beïnvloeden. Deze campagne gaan we in 2022 volop inzetten, tegelijk met het plaatsen van brandmelders om de veiligheid in onze complexen verder te verbeteren.

Naast de projecten op initiatief van Lefier zelf, hebben we in 2021 ook weer een bijdrage geleverd aan initiatieven die door de bewoners werden bedacht. Een goed voorbeeld: het inrichten van gezamenlijke (buiten)ruimten. Bij alles wat we doen, zoeken we zoveel mogelijk de samenwerking met lokale partners.

Wijkvernieuwing

Lefier werkt samen met bewoners, bouwers en lokale partijen hard aan wijkvernieuwing in de verschillende gemeenten. Een mooi voorbeeld zijn de plannen voor Gorecht-West in Hoogezand. De eerste, van in totaal 73 woningen zullen begin 2022 al klaar zijn. Er komen veel verschillende woningtypes. Woningen met een plat- en puntdak, in lichte en rode steen; in de varianten gezinswoningen, patiowoningen, levensloopbestendige en levensloopgeschikte woningen. Alle woningen hebben twee of drie slaapkamers. Het worden allemaal zogenaamde Nul-Op-de-Meter-woningen (NOM) en zijn daarmee zeer duurzaam. In een andere wijk in Hoogezand, namelijk Gorecht-Noord, zijn we gestart met het project Gasvrij Gorecht. Dit is een groot project dat bestaat uit vier onderdelen: kook gasvrij, bespaar energie, verwarm duurzaam en vang de zon.

Andere voorbeelden van wijkvernieuwingsprojecten in 2021 zijn; Musselkanaal (15 woningen toegevoegd), Nieuw Buinen (42 woningen verbeterd), Siddeburen (16 woningen toegevoegd) en Emmermeer (60 appartementen toegevoegd). In Groningen zijn we nog volop nieuwe appartementen aan het bouwen in de wijk Lewenborg en de Korrewegwijk. 

Wonen en zorg

Lefier gelooft in een inclusieve samenleving. We vinden het belangrijk dat iedereen naar vermogen meedoet. Ook kwetsbare groepen vinden een (t)huis bij Lefier. 

Wij werken daarom samen met lokale partners aan goede huisvesting voor doelgroepen die wat meer aandacht nodig hebben. Zo pakken wij onze rol in de taakstelling voor de huisvesting van statushouders en stellen wij woningen beschikbaar voor mensen die uitstromen uit een beschermde woonvorm of uit de maatschappelijke opvang. Naast dat we deze doelgroepen met voorrang huisvesten, hebben we lokaal ook nog andere regelingen voor woningzoekenden met een urgent woonprobleem, bijvoorbeeld als er sprake is van medische urgentie, sociale urgentie of mantelzorg. Ook is Lefier in 2021 betrokken bij een aantal projecten op het gebied van de huisvesting van aandachtsgroepen. Dit zijn de projecten Skaeve Huse, Grevingaheerd en Housing First. 

Huisvesting statushouders

Wanneer asielzoekers een verblijfsvergunning krijgen, stromen ze uit naar gemeenten. Statushouders mogen niet zelf beslissen waar ze gaan wonen. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) stelt voor elke statushouder een profiel op en kijkt waar de statushouder kan wonen. Gemeenten krijgen op basis van hun grootte elk jaar een taakstelling van het rijk om een bepaald aantal statushouders te huisvesten. Hiervoor maken de gemeenten prestatieafspraken met ons. Het aantal te huisvesten statushouders is afhankelijk van ontwikkelingen zoals oorlog in het land van herkomst en de politiek. We proberen zo goed mogelijk bij te dragen aan de taakstelling van de gemeente. In totaal hebben we in 2021 229 statushouders een woning kunnen bieden. Dit is meer dan een verdubbeling in vergelijking met vorig jaar. Dit aantal is nog exclusief 'nareizigers', meestal gezinsleden die in dezelfde woning terecht kunnen.

In Emmen, Midden-Groningen en Stadskanaal is de taakstelling voor de huisvesting van statushouders gehaald. In Borger-Odoorn en Groningen niet. In Groningen is er zelfs een forse achterstand van 91 statushouders die bij de taakstelling van 2022 op komen. Dat een taakstelling niet is gehaald ligt deels buiten de invloed van de corporaties in die gemeente. Zo waren er een tijdje geen statushouders die bemiddeld konden worden vanwege de coronapandemie en was er een tekort aan vrijwilligers bij de hulpverlenende partijen.  

Langer zelfstandig thuis wonen

Lefier heeft beleid ontwikkeld op het gebied van Langer Zelfstandig Thuis voor ouderen. We hebben vastgelegd hoe we invulling willen geven aan de opgave die de vergrijzing met zich meebrengt. Op dit moment doen we dit voornamelijk door de nieuwbouw van gelijkvloerse of levensloopbestendige woningen. Tegelijkertijd weten we uit verschillende onderzoeken dat ouderen doorgaans niet snel kiezen voor verhuizen. Ze willen bij voorkeur oud worden in de eigen woning én in de eigen, vertrouwde buurt. Om aan te sluiten bij die behoefte, gaat Lefier inzetten op twee sporen:

  1. De bestaande voorraad geschikter maken door projectmatige investeringen en complexgebonden maatregelen en daarnaast door te investeren in nieuwbouw van gelijkvloerse woningen.
  2. Persoonsgebonden maatregelen; de vaak eenvoudige woningaanpassingen op verzoek van de huurder.

We gaan dit beleid in 2022 implementeren. 

Huisvesting bijzondere doelgroepen

aantal gehuisveste personen Statushouders* Uitstroom Beschermd Wonen en maatschappelijke opvang
Borger-Odoorn 8 1
Emmen 84 36
Groningen 55 55
Midden-Groningen 44 16
Stadskanaal 38 23

Volgend hoofdstuk: 04 Onze legitimatie: mét bewoners en partners